Stress nhiệt là một vấn đề theo mùa có thể được giải quyết thông qua thay đổi chế độ ăn uống. Bài viết này đề xuất ba chiến lược dinh dưỡng có thể được thực hiện riêng lẻ hoặc kết hợp để tiết kiệm chi phí thức ăn chăn nuôi heo và tạo lợi nhuận cho heo.
Trong những ngày hè, người chăn nuôi heo gặp khó khăn khi hiệu suất tăng trưởng của gia súc giảm, gây thiệt hại kinh tế. Năm 2021, heo bị giết từ giữa tháng 6 đến tháng 9 có trọng lượng thân thịt giảm 2,3 kg so với heo bị giết từ tháng 10 đến giữa tháng 6 (USDA, 2021). Thiệt hại này đồng nghĩa với việc mất 6 đô la Mỹ cho mỗi con heo.
Để thích nghi với cái nóng của mùa hè, cơ thể heo cần điều chỉnh sinh lý để tản nhiệt hiệu quả hơn và giảm sinh nhiệt trong quá trình trao đổi chất.
Stress nhiệt làm giảm lượng thức ăn tiêu thụ và do đó giảm lượng axit amin và năng lượng, đồng thời tăng sản xuất các loại oxy phản ứng. Nó cũng gây tổn thương niêm mạc ruột, làm giảm khả năng hấp thụ axit amin, kết quả là việc tăng trọng hàng ngày (ADG) và tỷ lệ tăng trưởng trên thức ăn (G:F) cũng giảm đi.
Hiểu được những thay đổi sinh lý này, chúng ta có thể đề xuất và thử nghiệm các chiến lược dinh dưỡng để tạo điều kiện thuận lợi cho heo thích nghi với nhiệt độ. Dưới đây là ba chiến lược dinh dưỡng khả thi để duy trì sự tăng trưởng của heo trong thời gian bị stress nhiệt.
Tiết kiệm chi phí thức ăn chăn nuôi heo trong mùa nóng tối ưu nhất
Giảm hàm lượng protein thô
Tăng lượng protein trong khẩu phần ăn dẫn đến sinh nhiệt cao hơn trong quá trình trao đổi chất. Một nghiên cứu về hiệu suất tăng trưởng của heo trong điều kiện stress nhiệt đã chỉ ra rằng heo ăn khẩu phần có 11,3% protein thô – so với 13,6% protein thô – có lượng thức ăn tiêu thụ và trọng lượng cơ thể cuối cùng cao hơn do hàm lượng năng lượng ròng trong mỗi đơn vị thức ăn lớn hơn và đóng góp tiềm năng sinh nhiệt trong quá trình trao đổi chất ít hơn. Việc giảm lượng protein đã được chứng minh là cải thiện năng suất của heo bị stress nhiệt và giảm chi phí thức ăn.
Tăng mật độ axit amin trong khẩu phần
Năm 2018, một nhóm nhà nghiên cứu do Tiến sĩ John Htoo từ Evonik dẫn đầu đã phân tích dữ liệu từ 30 nghiên cứu về tác động của việc giảm protein trong khẩu phần ăn của heo trong điều kiện không bị stress nhiệt.
Báo cáo cho thấy có bảy tác động bất lợi được kết luận, có thể do thiếu hụt axit amin thiết yếu và không thiết yếu. Do đó, việc giảm protein trong khẩu phần cần được đánh giá kỹ lưỡng, bao gồm nhu cầu axit amin thiết yếu và không thiết yếu của heo trong điều kiện bình thường hoặc đầy thử thách, đảm bảo đủ axit amin không thiết yếu trong khẩu phần và sử dụng các công thức thức ăn chăn nuôi phù hợp.
Giảm lượng thức ăn của heo bị stress nhiệt phụ thuộc vào tuổi, kích thước và nhiệt độ môi trường. Sự giảm này đặc biệt nghiêm trọng đối với heo lớn hơn và trở nên tồi tệ hơn khi nhiệt độ xung quanh tăng lên.
Vào năm 2011, một nhóm nghiên cứu dưới sự chỉ đạo của David Renaudeau từ Viện Nông nghiệp, Thực phẩm và Môi trường Quốc gia Pháp (INRAE) đã tiến hành nghiên cứu chi tiết về vấn đề này.
Dựa trên ước tính, các nhà nghiên cứu cho biết heo có trọng lượng 25 kg, 50 kg và 75 kg sẽ giảm lượng thức ăn nhập khẩu tương ứng là 9 g/ngày, 32 g/ngày và 55 g/ngày khi nhiệt độ cao hơn 26°C.
Để tăng mật độ axit amin trong khẩu phần ăn, người chăn nuôi nên so sánh lượng thức ăn vào của heo trong mùa hè và không phải mùa hè, ưu tiên giai đoạn tăng trưởng.
Ví dụ, nếu ước tính giảm 25% lượng thức ăn nhập khẩu trong mùa hè, tăng 25% mật độ axit amin có thể hỗ trợ tăng trưởng.
Năm 2018, một nhóm nghiên cứu do Adriana Morales Trejo từ Đại học tự trị Baja California ở Mexico đã đánh giá tăng trưởng và trọng lượng thịt của heo có trọng lượng 33 kg trong điều kiện stress nhiệt (nhiệt độ từ 28 đến 38°C, thử nghiệm kéo dài 21 ngày).
Nhóm nghiên cứu đã chọn một trong ba lô thử nghiệm để xác định xem việc tăng 25% nồng độ axit amin thiết yếu so với khuyến nghị của Hội đồng Nghiên cứu Quốc gia (NRC) năm 2012 có cải thiện năng suất hay không, và liệu nguồn cung cấp axit amin, như bột đậu nành hoặc axit amin tinh thể, có ảnh hưởng đến năng suất khác nhau.
Tăng nhu cầu Methionine
Trong nghiên cứu này, không có sự khác biệt về lượng thức ăn heo tiêu thụ. Nhưng việc cung cấp axit amin thiết yếu hơn trong khẩu phần đã tăng hiệu suất tăng trưởng hàng ngày (ADG) và tỷ lệ chuyển đổi thức ăn thành trọng lượng sống (G:F). Sử dụng axit amin tinh thể thay vì bột đậu nành để cung cấp thêm axit amin đã tăng cường hiệu quả chế độ ăn uống, làm tăng tỷ lệ G:F.
Khi heo gặp stress nhiệt, cơ thể tích tụ các chất oxy hóa gây tổn thương tế bào và làm giảm tính toàn vẹn của chúng. Enzym chống oxy hóa như catalase, superoxide dismutase và glutathione peroxidase giảm các chất oxy hóa và biến chúng thành các phân tử không gây hại cho cơ thể.
Glutathione, một chất chống oxy hóa mạnh mẽ, được glutathione peroxidase sử dụng để giảm oxy hóa. Glutathione được sản xuất bởi cơ thể từ glutamine và glycine (thường có sẵn) và cysteine (hạn chế).
Methionine là tiền chất của cysteine và khi có đủ methionine, quá trình tổng hợp glutathione được duy trì. Do đó, trong thời gian stress nhiệt, nhu cầu về methionine có thể tăng để khôi phục sự cân bằng giữa oxy hóa và chống oxy hóa trong cơ thể.
Nghiên cứu gần đây được thực hiện bởi nhóm nghiên cứu do Adria na Morales Trejo dẫn đầu tại Đại học tự trị Baja California ở Mexico, với sự hỗ trợ từ Evonik, đã cho thấy heo được cho ăn ở mức 120% methionine so với mức khuyến nghị của NRC (2012) trong điều kiện stress nhiệt đã cải thiện tốc độ tăng trưởng, sử dụng lysine và threonine, cũng như khả năng chống oxy hóa.
Những kết quả này cho thấy khi heo gặp stress nhiệt, methionine được hạn chế và việc tăng mức độ methionine sẽ cải thiện sự sử dụng lysine, threonine và các axit amin khác.
Nhóm nghiên cứu đã đánh giá lợi ích kinh tế của việc cho heo ăn methionine ở mức 120% so với mức khuyến nghị 100% của NRC trong thời gian trung hòa nhiệt độ hoặc điều kiện stress nhiệt.
Kết quả đã chứng minh rằng việc tăng methionine lên 120% so với khuyến nghị đã làm tăng hiệu suất tăng trưởng của heo trong điều kiện stress nhiệt và giảm chi phí thức ăn cho mỗi đơn vị tăng trọng.
KẾT LUẬN
Giảm hàm lượng protein thô và cân bằng axit amin trong khẩu phần ăn có thể tăng năng lượng ròng, cải thiện tăng trưởng và giảm chi phí thức ăn cho heo bị stress nhiệt. Tăng mật độ axit amin bằng cách sử dụng bột đậu nành hoặc axit amin tinh thể đã được chứng minh là cải thiện tốc độ tăng trưởng và tỷ lệ biến đổi thức ăn của heo.
Bổ sung methionine ở mức 120% so với khuyến nghị của NRC cũng đã cải thiện tăng trưởng, sử dụng lysine và threonine và chống oxy hóa. Nó cũng giảm chi phí thức ăn so với việc cho heo ăn theo khuyến nghị của NRC.